Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος, γεννήθηκε στην Σάμο το 580 π.Χ. και πέθανε το 496 π.Χ. στη Μεταπόντιο της Μεγάλης Ελλάδας στην Κάτω Ιταλία. Το όνομα Πυθαγόρας, του το έδωσαν οι γονείς του προς τιμήν της Πυθίας που προφήτευσε την γέννησή του. Υπήρξε σημαντικός Έλληνας φιλόσοφος, μαθηματικός, γεωμέτρης, θεωρητικός της μουσικής και ηγέτης θρησκευτικού και πολιτικού κινήματος (Πυθαγορισμός), ιδρυτής της Πυθαγόρειας Σχολής. Παρά τ’ ότι η προσωπικότητα και το έργο του υπήρξανε τόσο σημαντικά ήδη από την εποχή του, δεν έχουμε συγκεκριμένες πληροφορίες για τη ζωή του εξαιτίας της μυστικότητας που επέβαλε η διδασκαλία του.
Ο Πυθαγόρας με τη διδασκαλία του, αποσκοπούσε στα εξής:
- Πρώτον, στο να οδηγήσει τον άνθρωπο στην κατανόηση των νόμων της φύσης και
- Δεύτερον, στο να βελτιώσει και να αναπτύξει τις ικανότητές του.
Για τον Πυθαγόρα και τους υποστηρικτές του, τους πυθαγόρειους, η ουσία των πραγμάτων βρίσκεται στους αριθμούς και στις μαθηματικές σχέσεις. Όπου οι αριθμοί και οι μαθηματικές σχέσεις είναι οι νόμοι που διέπουν τον φυσικό αλλά και τον πνευματικό μας κόσμο. Είναι ο κατ’ εξοχήν θεμελιωτής των ελληνικών μαθηματικών, δημιούργησε άρτιο σύστημα για την επιστήμη των ουρανίων σωμάτων που κατοχύρωσε μ’ όλες τις σχετικές αριθμητικές και γεωμετρικές αποδείξεις.
Στα 18 έγινε μαθητης του Θαλή του Μιλήσιου και του Βία στη Πριήνη, 2 από τους 7 σοφούς της αρχαιότητας. Η αγάπη του για τη μάθηση τον οδήγησε να επισκεφθεί όλα σχεδόν τα πνευματικά και πολιτιστικά κέντρα της εποχής εκείνης. Γενικότερα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένας από τους πιο πολύ ταξιδευμένους αρχαίους φιλοσόφους. Επισκέφτηκε πολλές από τις χώρες του τότε γνωστού κόσμου σε μία πορεία θρησκευτικής- επιστημονικής αναζήτησης με απώτερο σκοπό την αναζήτηση της Απόλυτης Γνώσης.
Όταν έφθασε στην Ιταλία, πήγε πρώτα στον Κρότωνα, όπου έκανε μεγάλη εντύπωση στους εκεί κατοίκους. Με την πρώτη του δημόσια ομιλία, ενώπιον του δήμου μετέστρεψε τους πάντες υπέρ του περισσότεροι από δύο χιλιάδες παρακολούθησαν τους λόγους του. Γοητεύτηκαν δε τόσο που δεν επέστρεψαν στις ιδιαίτερες πατρίδες τους αλλά μαζί με τα παιδιά και τις γυναίκες τους έκτισαν ένα τεράστιο οίκημα ομαδικής ακροάσεως, το Ομακοείον και ίδρυσαν την ονομαζόμενη απ’ όλους Μεγάλη Ελλάδα στην Ιταλία. Η περίφημη Σχολή που ίδρυσε στον Κρότωνα δεχόταν και γυναίκες, πολλές από τις οποίες μάλιστα έγιναν και οι ίδιες σημαντικές φιλόσοφοι.
Ένα από τα πιο συναρπαστικά και ασφαλώς πιο φημισμένα και χρήσιμα θεωρήματα της Ευκλείδειας Γεωμετρίας είναι το λεγόμενο Πυθαγόρειο Θεώρημα. Αν υπάρχει ένα θεώρημα του οποίου η γέννηση δικαιούται να θεωρηθεί μια μεγάλη στιγμή στα μαθηματικά, τότε το Πυθαγόρειο Θεώρημα είναι το πιο κατάλληλο, γιατί είναι ίσως το πρώτο πραγματικά μεγάλο Θεώρημα των μαθηματικών. Αν και οι ρίζες του είναι στη Γεωμετρία, το Θεώρημα που αποδίδεται παγκοσμίως στον Πυθαγόρα έχει βρει εφαρμογή σχεδόν σε κάθε κλάδο της επιστήμης, καθαρό ή εφαρμοσμένο. Πάνω από τετρακόσιες αποδείξεις του είναι γνωστές, και ο αριθμός τους μεγαλώνει ακόμα. Ο κατάλογος περιλαμβάνει μια αρχική απόδειξη από τον μελλοντικό αμερικανό Πρόεδρο Garfield, μια άλλη από τον δωδεκάχρονο τότε Albert Einstein, από το Leonardo da Vinci, ακόμα μία από ένα νεαρό τυφλό κορίτσι, και ο κατάλογος συνεχίζεται. Μερικές από αυτές τις αποδείξεις είναι συναρπαστικές στην απλότητά τους, ενώ άλλες είναι απίστευτα σύνθετες.
Δύο εκδοχές υπάρχουν για το θάνατο του. Πρώτον, κάτοικοι του Κρότωνα έσφαξαν αυτόν μαζί με τετρακόσιους μαθητές του αφού πρώτα έκαψαν το σπίτι στο οποίο είχαν συγκεντρωθεί. Ο λόγος της σφαγής του είναι ο φόβος της μεγάλης δύναμης που είχε αποκτήσει στην πόλη του Κρότωνα και η συκοφαντία, από εχθρούς του, για την εγκαθίδρυση τυραννίας. Και δεύτερον, ο Πυθαγόρας, αφού κατέφυγε στο ιερό των Μουσών στο Μεταπόντιο, μένει σαράντα μέρες νηστικός και πεθαίνει από ασιτία.
Ο Πυθαγόρας σήμερα χρήζει παγκόσμιας αναγνώρισης. Το όνομα του είναι ταυτισμένο με το Πυθαγόρειο Θεώρημα. Σε ολόκληρο τον κόσμο γνωρίζουν τον μεγάλο αυτόν φιλόσοφο και μαθηματικό από το θεώρημά του και τον τιμούν ιδιαίτερα. Στο Άμστερνταμ, υπάρχει οδός που φέρει το όνομά του. Αγάλματα και μεγάλοι πίνακες ζωγραφικής αναφέρονται στον Πυθαγόρα και τη θεωρία του. Πολλά βιβλία και μελέτες σύγχρονων μαθηματικών έχουν γραφτεί για τη μεγάλη αυτή φυσιογνωμία των μαθηματικών, τον Πυθαγόρα.
Κάποια σοφά λόγια (από τα αμέτρητα) που είχε πει είναι τα παρακάτω:
- Η Αρχή είναι το ήμισυ του παντός.
- Είναι αδύνατο να θεωρείται ελεύθερος αυτός που είναι δούλος στα πάθη του και κυριαρχείται από αυτά.
- Να κάνεις αυτά που νομίζεις πως είναι σωστά, έστω κι αν κάνοντας αυτά πρόκειται να σε κακολογήσουν. Γιατί ο όχλος είναι κακός κριτής κάθε καλού πράγματος.
- Περισσότερο απ’ όλους να ντρέπεσαι τον εαυτό σου.
- Μη εν πολλοίς ολίγα λέγε, αλλ’ εν ολίγοις πολλά.
- Πρέπει να σωπαίνεις ή να λες κάτι καλύτερο από τη σιωπή.
- Να μη κάνετε ή να λέτε τίποτα όταν είστε οργισμένοι.
- Να αποδοκιμάζετε κάθε είδους υπερβολή και να μη ξεπερνάτε το μέτρο.
- Θεμέλιο κάθε πολιτείας είναι η ανατροφή των νέων.
- Κρύβοντας την αλήθεια, θάβεις χρυσάφι.
- Μη δεσμεύεσαι και μη δυσκολεύεις τη ζωή σου.
- Το «ναι» και το «όχι», αν και είναι οι πιο σύντομες από όλες τις λέξεις, χρειάζεται να τις σκεφθεί κανείς πολύ προηγουμένως.